Back Malaria Afrikaans Malaria ALS Malaria AN Akum ANN शीतज्वर ANP ملاريا Arabic مالاريا ARZ মেলেৰিয়া Assamese मलेरिया AWA Malyariya Azerbaijani
 | Esti artículu o seición necesita un ameyoramientu no que cinca a la redaición, la gramática o la ortografía. |
| Malaria | ||
|---|---|---|
 | ||
| Clasificación y recursos esternos | ||
| CIE-10 | B50 | |
| CIE-9 | 084 | |
| CIAP-2 | A73 | |
| OMIM | 248310 | |
| DiseasesDB | 7728 | |
| MedlinePlus | 000621 | |
| eMedicine | med/1385 emerg/305 ped/1357 | |
| MeSH | C03.752.250.552 | |
| Especialidá | infeutoloxía | |
| Sinónimos | ||
 Avisu médicu | ||
| [editar datos en Wikidata] | ||
La malaria (del italianu medieval mala aria (teoría miasmática de la enfermedá mal aire) o paludismu (llatín palus, «banzáu») ye una enfermedá producida por parásitos del xéneru Plasmodium, y ye probable que se tresmitiera al ser humanu al traviés de los gorilas occidentales.[1] Ye la primer enfermedá n'importancia d'ente les enfermedaes debilitantes. Ente 700.000 y 2,7 millones de persones muerren al añu por causa de la malaria, de los cualos más del 75 per cientu son neños en zones endémiques d'África.[2] Coles mesmes, causa unos 400–900 millones de casos de fiebre agudo al añu na población infantil (menores de 5 años) en diches zones.[2]
N'África axustóse'l 25 d'abril como Día Africanu del Paludismu,[3] yá que ye nesti continente onde más común ye esta enfermedá.
La enfermedá puede ser causada por una o por delles de les distintes especies de Plasmodium: Plasmodium falciparum, Plasmodium vivax, Plasmodium malariae, Plasmodium ovale o Plasmodium knowlesi, los trés primeres de les cualos son les reportaes nel continente americanu. Los vectores d'esta enfermedá son diverses especies del mosquitu del xéneru Anopheles. Como ye sabíu, tan solo les femes d'esti mosquitu son les que s'alimenten de sangre pa poder maurecer los güevos; los machos nun picar y nun pueden tresmitir enfermedaes, yá que namái aliméntense de néctares y zusmios vexetales.
La única forma posible d'andada direuta ente humanos ye qu'una muyer embarazada tresmitir per vía llibraduraria al fetu. O bien, pola tresmisión direuta al traviés de la picadura d'un mosquitu. Tamién ye posible la tresmisión por tresfusiones sanguínees de donantes que carecieron la enfermedá.
En rexones onde la malaria ye altamente endémica, les persones infestar tan de cutiu que desenvuelven la inmunidá adquirida, esto ye, son portadores más o menos asintomáticos del parásitu.
Un total averáu de 1,3 millones de persones muerren cada añu de paludismu; d'éstos, un 90 per cientu son neños menores de cinco años.
Cada añu preséntense 396 millones de casos de paludismu. La mayor parte de la carga de morbilidad rexistrar nel África, al sur d'El Sáḥara.[1]
La primer vacuna foi desenvuelta pol grupu de científicos empobináu pol doctor Manuel Elkin Patarroyo, médicu colombianu, y tenía una efeutividá d'ente un 40 y un 60 per cientu n'adultos, y de un 77 per cientu en neños.[ensin referencies]
- ↑ Cf. A. R., «La malaria vien de los gorilas.», elpais.com, 22-9-2010, consultáu ídem.
- ↑ 2,0 2,1 Breman J (2001). «The ears of the hippopotamus: manifestations, determinants, and estimates of the malaria burden.». Am J Trop Med Hyg 64 (1-2 Suppl): páxs. 1-11. PMID 11425172. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11425172.
- ↑ UNESCO | Education - Día africanu de llucha contra'l paludismu : un futuru ensin paludismu, la tema del Día Africanu del Paludismu d'anguaño